Chuyện thật, bạn tin không?

Tôi mới nhận được từ bạn bè một bài viết về chuyện một nhạc công kéo vĩ cầm bên lối đi lại trong một nhà ga tàu điện ngầm bên Mỹ.

Câu chuyện bình dị, được kể bằng một giọng văn cũng rất bình dị. Người viết hầu như chẳng cố ý nhấn nhá vào điều gì, chẳng muốn thuyết phục giáo huấn ai cả. Chỉ viết như một nhu cầu kể một câu chuyện có thật mà mình trông thấy, quan sát nó và liên hệ đôi chút với cảnh đời thế sự.

Thế mà ai đọc nó xong thì cứ/phải ngẫm nghĩ, ít hoặc nhiều. Có người cả nghĩ thì nghĩ ngợi đến mức day dứt đeo đẳng mới khổ. Cũng tự hỏi hay là mình cũng thuộc cái tạng vơ vào chuyện đâu đâu đó đó cho khổ thân? Bởi là chuyện xứ người, rất xa và cũng đã diễn ra tới hơn ba năm rồi nghĩ chi cho mệt.

Ấy vậy mà cứ phải nhớ đến và tưởng tượng đến một anh chàng Joshua Bell xa lắc bên trời tây kia cặp dưới cằm cây đàn vĩ cầm say sưa tấu nhạc bên lối đi đông người - nhưng phần lớn công chúng phớt lờ đi qua... Chợt nghĩ cả đến một người bạn được lứa chúng tôi mệnh danh là “người chơi đàn Nguyễn” quá tài nghệ một thời, một thờ cũng quá xa xôi rồi, trong những năm 1970 Hà Nội bom đạn... mà cũng chẳng mấy ai biết tới anh. Văn chương nghệ thuật là thế, càng lúc đảo điên, có sự lẫn lộn phải trái tốt xấu hoặc do con người quá lo sinh nhai sinh kế, ích kỷ chỉ nghĩ đến mình và gia đình mình... thì nó là như vậy cả.

Câu chuyện tôi nhắc đến ở phần trên thì nay vẫn nguyên vẹn dưới đây. Bài viết ấy tôi xin phép bạn bè rinh về cái blog của mình, giữ nguyên cái tên không thể đơn giản hơn: “Câu chuyện thật”.

Không thấy đề tên tác giả, tên người dịch cũng chẳng thể biết là ai, nên tôi đành để nguyên vậy, coi như là tác phẩm khuyết danh.

Đánh giá câu chuyện ra sao, hay hoặc dở, xúc động hoặc chẳng xúc động gì, bạn đọc xong có thấy rung cảm gì hay không, đương nhiên các điều đó còn tùy từng tạng người nữa. Chỉ biết chắc rằng, trong một xã hội được coi là hiện đại, tất cả như cứ ào ào cuốn đi lôi đi như tại các đô thị lớn trên khắp cái hành tinh mà chúng ta đang sống lúc này thì chắc chắn nhiều vẻ đẹp của văn hóa, của văn chương nghệ thuật khác, nói rộng hơn của bất cứ cái gì được coi như là quý giá, đẹp đẽ mà con người chúng ta trong khó nhọc khổ đau mới sinh ra được, gây dựng và sáng tạo lên được (chả lẽ) rồi cũng chung số phận với “buổi biểu diễn của anh nhạc công” vô vọng trong câu chuyện có thật như thế này ư?

Nghĩ mà thấy lo lắng trước một nếp sống gấp gáp, sống chỉ trọng sự vụ lợi và thực dụng nó đầy rẫy nhan nhản khắp các chốn đô thị đông đúc “những người là người” như hiện nay.

(Trước lúc đọc bài viết dưới đây, tôi trộm nghĩ quý bạn sẽ không phải “phí thời giờ” đâu, tôi rất tin là thế).

NV

--------------

Dưới đây là nguyên văn câu chuyện:

Câu chuyện thật

Tại một ga xe điện ngầm thủ đô Hoa Thịnh Đốn vào buổi sáng tháng Giêng lạnh lẽo năm 2007, một người đàn ông đàn liên tục 6 tấu khúc của Bach trên cây đàn vĩ cầm trong 45 phút. Ước chừng hơn 2.000 người qua lại cái nhà ga xe điện ngầm kể trên trong khoảng thời gian đó và hầu hết những người ấy đều trên đường đi làm.

Sau ba phút, một người đàn ông trung niên nhận ra là có người đang chơi nhạc. Ông ta chậm bước và ngừng chân trong vài giây rồi lại hối hả theo thời khắc biểu đã định sẵn.

Bốn phút sau, người đàn vĩ cầm nhận được đồng tiền đầu tiên: một phụ nữ vừa đi vừa liệng tiền vô cái nón mà không hề ngừng lại.

Phút thứ sáu: một thanh niên trẻ dựa vào tường và lắng nghe tiếng đàn, sau đó liếc nhìn đồng hồ đeo nơi tay và bước đi.

Phút thứ mười: một bé trai khoảng 3 tuổi đứng lại nhưng bị mẹ lôi đi vội vã. Cậu bé trì lại và nhìn người chơi đàn lần nữa. Dù bị mẹ kéo đi, cậu bé vẫn luôn ngoái đầu nhìn. Nhiều đứa bé khác cũng quay đầu nhìn như thế và không cha mẹ nào lại không nhanh chóng kéo con mình đi cả.

Bốn mươi lăm phút đàn không ngừng, chỉ có 6 người thật sự dừng hẳn lại và lắng nghe trong một lúc. Khoảng 20 người cho tiền mà vẫn tiếp tục bước đi. Người chơi đàn nhận được tất cà là 32 đô la.

Sau một giờ, người đàn ông chấm dứt, thôi đàn và không gian trở nên im vắng. Không ai để ý. Không ai vỗ tay khen và cũng chẳng có ai lưu tâm. Nhưng không một ai biết điều này, người chơi đàn vĩ cầm đó là Joshua Bell, một cầm thủ lẫy lừng trên thế giới. Với cây đàn vĩ cầm trị giá trên 3 triệu rưỡi đô la, Joshua Bell đã đàn lên những tấu khúc tuyệt vời mà không ai có thể viết hay hơn đưọc nữa. Hai ngày trước đây, Joshua Bell đã trình diễn ở Boston, nơi mà giá trung bình là 100 đô la một vé và nhạc viện bán sạch không còn dư một vé nào.

Đây là một câu chuyện có thật: Việc Joshua Bell lặng lẽ chơi đàn tại trạm xe điện ngầm được báo Washington Post sắp xếp để xem cảm xúc con người trong xã hội như thế nào, họ nhận thức và lựa chọn ra sao…

Câu hỏi được đặt ra là tại nơi chốn thông thường trong giờ giấc không thuận lợi cho lắm, liệu chúng ta có nhìn ra được tài năng với bối cảnh không ngờ, và liệu chúng ta có nhận thức được cái đẹp và ngưng lại để thưởng thức nó hay không?

Có thể kết luận về chuyện này như sau: Nếu chúng ta không có thì giờ ngừng lại một chút để lắng nghe người nghệ sĩ lừng danh trên thế giới đàn những tấu khúc mà không ai có thể viết hay hơn được nữa trên một cây đàn có những âm thanh tuyệt vời nhất thì chúng ta sẽ còn mất mát và bỏ qua bao nhiêu thứ tốt đẹp khác nữa trên cõi đời này…

(Khuyết danh)